ជម្ងឺអេដស៍
បន្ទាប់ពីបានស្តាប់អំពីការពន្យល់អំពីជំងឺកាមរោគ ពីការវត្តី និងធីតា ជជែកគ្នាអំពីជំងឺកាមរោគ។
ថ្ងៃនេះប្អូនៗនឹងបានស្តាប់ការជជែករវាង វត្តី និងអ្នកគ្រូពេទ្យ អំពីជម្ងឺអេដស៍។
វត្តី៖ ជម្រាបសួរ! អ្នកគ្រូពេទ្យ
គ្រូពេទ្យ៖ ចាស ជម្រាបសួរ! តើប្អូនមានរឿងអ្វីចង់ពិគ្រោះជាមួយខ្ញុំ?
វត្តី៖ ចាស ខ្ងុំចង់ពិភាក្សាជាមួយនិងអ្នកគ្រូពេទ្យអំពីមេរោគអេដស៍
គ្រូពេទ្យ៖ អ៎! អំពីមេរោគអេដស៍មែនទេ?
វត្តី៖ ចាស តើអ្វីជាមេរោគអេដស៍?
គ្រូពេទ្យ៖ មេរោគអេដស៍គឺ ជាប្រភេទមេរោគដែលធ្វើអោយប្រព័ន្ធការពាររាងកាយរបស់មនុស្សចុះខ្សោយ។ ភាគច្រើនមេរោគអេដស៍រស់នៅក្នុងសារធាតុរាវនៃខ្លួនរបស់មនុស្សដូចជា ទឹករំអិល ទឹកកាម ឈាម និងទឹករងៃ ជាដើម។ ហើយហៅកាត់ជាភាសាអង់គ្លេសថា HIV (Human Immune-deficiency Virus)។
វត្តី៖ អ្នកគ្រូ អ្វីជាជំងឺអេដស៍?
គ្រូពេទ្យ៖ ជំងឺអេដស៍ (AIDS = Acquired Immune Deficiency Syndrome) ជាចង្កោមរោគសញ្ញាដែលកើតមាននៅលើអ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍នៅពេលដែលប្រព័ន្ធការពាររាងកាយចុះខ្សោយ។
វត្តី៖ ចុះ មេរោគអេដស៍ឆ្លងតាមរយះអ្វីដែលទៅអ្នកគ្រូពេទ្យ
គ្រូពេទ្យ៖ ហ្នឹងហើយប្អូន មេរោគអេដស៍ឆ្លងតាមរយៈ
- ការរួមភេទ : ការរួមភេទជាមួយដៃគូដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ដោយមិនបានប្រើស្រោមអនាម័យ ឬប្រើមិនបានត្រឹមត្រូវ
- ឈាម: ការប៉ះពាល់ឈាមនិងទឹករៃងដោយផ្ទាល់របស់អ្នកផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ការប្រើម្ជុល ឬសឺរ៉ាង ការបញ្ចូលឈាម ដោយមិនបានពិនិត្យរកមេរោគអេដស៍បានត្រឹមត្រូវជាមុន
- ពីម្ដាយទៅកូន : មេរោគអេដស៍អាចឆ្លងពីម្ដាយទៅកូនក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ពេលសម្រាល និង ពេលបំបៅដោះកូន។
វត្តី៖ ចុះការប្រាស្រ័យទាក់ទងធម្មតា អាចឆ្លងមេរោគអេដស៍ដែរឬយ៉ាងណា?
គ្រូពេទ្យ៖ ការប្រាស្រ័យទាក់ទងធម្មតា ៖ អង្គុយរៀន ធ្វើការ ការរស់នៅ ហូបបាយ ប្រើបង្គន់រួមគ្នា ... មិនឆ្លងមេរោគអេដស៍ឡើយ។
វត្តី៖ អូចឹង ចុះយើងមានគួរធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីកុំឱ្យឆ្លងមេរោគអេដស៍?
គ្រូពេទ្យ៖ ប្អូនៗ ត្រូវអនុវត្តដូចខាងក្រោម៖
- យុវវ័យគួរពន្យាពេល ក្នុងការរួមភេទ ឬសេពកាមដោយខ្លួនឯង
- ស្មោះត្រង់ស្នេហ៍មួយនិងមួយ
- ប្រើប្រាស់ស្រោមអនាម័យឱ្យបានត្រឹមត្រូវ គ្រប់ពេលរួមភេទ
- បញ្ចូលឈាមដែលមានការពិនិត្យត្រឹមត្រូវ
- កុំប្រើសម្ភារៈមុតស្រួចរួមគ្នា
- ធ្វើការអប់រំបន្តនិងហ៊ានពិភាក្សាអំពីបញ្ហាអេដស៍។
- ប្ដី និងប្រពន្ធត្រូវទៅពិនិត្យឈាមរកមេរោគអេដស៍និងជំងឺផ្សេងៗទៀត។ នៅពេលពិនិត្យ ឃើញថាមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ អ្នកទាំងពីរត្រូវពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
- បើដៃគូណាម្នាក់ ពុំបានដឹងថាខ្លួនមាន ឬគ្មានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ក៏ត្រូវប្រើស្រោមអនាម័យ
- ស្រ្ដីត្រូវទៅពិនិត្យសុខភាពតាមការណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ
- ម្ដាយដែលមានផ្ទុកមេរោគអេដស៏ត្រូវទៅពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ ដើម្បីទទួលសេវាបង្ការពីម្តាយទៅកូន។
វត្តី៖ តើអ្នកណាខ្លះជាក្រុមប្រឈមនឹងការឆ្លងមេរោគអេដស៍?
គ្រូពេទ្យ៖ អ្នកដែលប្រឈមនឹងការឆ្លងមេរោគអេដស៍មាន៖
- អ្នកដែលមានការផ្លាស់ប្តូរដៃគូររឿយៗ
- មានដៃគូររួមភេទច្រើន ឬបានរួមភេទជាមួយដៃគូរដែលជួបដោយចៃដន្យ ឬអ្នករកស៊ីផ្លូវភេទ
- មិនពាក់ស្រោមជាប់លាប់ជាមួយដៃគូរមិនជាប់លាប់
- មានជំងឺកាមរោគកាលពីមុន
- ដោះដូរភេទដើម្បីប្រាក់ ទ្រព្យ ថ្នាំញៀននិងគ្រឿងស្រវឹង
- ចូលចិត្តសាក់នៅលើស្បែក
- ក្រុមបំលែងកែរភេទ
- បុរសរួមភេទជាមួយបុរស
- អ្នកចូលចិត្តផឹកសុរា គ្រឿងស្រវឹងឬថ្នាំញៀនមុនពេលឬកំឡុងពេលរួមភេទ
- ដៃគូរមានផ្ទុកមេរោគអេដស៍ ឬកាមរោគ ឬចាក់គ្រឿងញៀន
វត្តី៖ ប្រសិនបើមានការសង្ស័យថាបានឆ្លង តើយើងត្រូវធ្វើយ៉ាងណា?
គ្រូពេទ្យ៖ បើយើងសង្ស័យថាបានឆ្លងមេរោគអេដស៍ ត្រូវប្រញាប់រកសេវាព្យាបាលតាមដែលអាចធ្វើទៅបានបន្ទាប់ពីហេតុការណ៍(ក្នុងរយៈពេល ៤ ទៅ ៦ ម៉ោង) ប៉ុន្តែបើមានការសង្ស័យលើសពីនេះយើងគួរតែក្លាហានទៅធ្វើតេស្តរកមេរោគអេដស៏ដោយស្មគ្រ័ចិត្តនិងរក្សាការសំងាត់ ព្រោះមេរោគអេដស៍មិនអាចសំលាប់អ្នកបានទេបើអ្នកស្គាល់វាច្បាស់។
វត្តី៖ ផលប៉ះពាល់នៃជំងឺអេដស៍មានអ្វីខ្លះទៅអ្នកគ្រូពេទ្យ
គ្រូពេទ្យ៖ ផលប៉ះពាល់នៃជំងឺអេដស៍មាន
កត្តាបុគ្គល
- សុខភាពចុះខ្សោយ អសមត្ថភាពការងារ ចំណាយថវិកាច្រើនលើការព្យាបាល ងាយកើតជំងឺ
ឱកាសនិយមផ្សេងៗ
- មានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ និងឈានដល់បាត់បង់ជីវិត។
ឯកត្តាគ្រួសារ
- ប្ដី ប្រពន្ធនិងកូនអាចឆ្លង បាត់បង់កម្លាំងពលកម្ម ជីវភាពគ្រួសារធ្លាក់ចុះ
- មានបន្ទុកថែទាំអ្នកជំងឺក្នុងគ្រួសារ
- មានទំនាស់ក្នុងគ្រួសារ និងបាត់ទីពឹង
- ប្រពន្ធ ប្ដី កូន ក្លាយជាស្រីមេម៉ាយ ពោះម៉ាយ កូនកំព្រា។
កត្តាសង្គម
- បាត់បង់ធនធានមនុស្ស នាំឱ្យការអភិវឌ្ឍប្រទេសជាតិត្រូវធ្លាក់ចុះ
- រដ្ឋត្រូវចំណាយថវិកាបន្ថែមលើវិស័យសុខាភិបាល
វត្តី៖ អូចឹងផង! អរគុណអ្នកគ្រូពេទ្យច្រើនណាស់ដែលជួយប្រាប់ អោយខ្ងុំបានដឹង ។
គ្រូពេទ្យ៖ មិនអីទេប្អូនព្រោះវាជាតួនាទីរបស់ពេទ្យ ដែលត្រូវពិគ្រោះនិងមើលថែអ្នកជំងឺ
វត្តី៖ ចាស ចឹងជម្រាបលាអ្នកគ្រូពេទ្យ
គ្រូពេទ្យ៖ ចាស។
- កុមារត្រូវបាត់បង់ការសិក្សា និងក្លាយជាក្មេងកំព្រា ជាបន្ទុករបស់រដ្ឋ
- ចំណាយពេលវេលានិងថវិកា សម្រាប់បណ្តុះបណ្តាលធនធានថ្មី ។
ប្រភពនិងឯកសារយោង៖
ឯកសារយោង៖ ក្រសួងអប់រំយុវជននិងកីឡា សៀវភៅថ្នាក់ទី៦ បោះពុម្ភ ថ្ងៃទី២ខែសីហា ឆ្នាំ២០២១ ជំពូក១ មេរៀនទី៣ ទំព័រទី៣៣
ទាញយកឯកសារ
អប់រំសុខភាពថ្នាក់ទី៦